Επισκευή και ενίσχυση φέρουσας τοιχοποιίας λιθοδομής

Οι επεμβάσεις προς βελτίωση συμπεριφοράς λιθόκτιστων κατασκευών - πέτρινα κτίρια κατηγοριοποιούνται ως ειδικά τεχνικά έργα. Πολλές από αυτές, διέπονται από ειδικό καθεστώς (διεθνής χάρτες, διακηρύξεις κλπ). Υπό την έννοια αυτή η επιλογή του μελετητή, του κατασκευαστή και του είδους της τεχνικής επέμβασης απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή.

Ως επισκευή ορίζεται η επαναφορά δομικού στοιχείου ή κτίσματος με βλάβη στην κατάσταση προ της βλάβης. Ως ενίσχυση ορίζεται το σύνολο των μέτρων αναβάθμισης των μηχανικών χαρακτηριστικών (αντοχή, δυσκαμψία) δομικού στοιχείου ή κτίσματος μέχρις ενός επιθυμητού ή απαιτητού επιπέδου. Οι κυριότερες και συνηθέστερες επεμβάσεις επισκευής και ενίσχυσης είναι:

Αρμολόγημα εν τω βάθει: Πρόκειται για μία από τις πλέον συνήθεις τεχνικές επέμβασης σε φέρουσα τοιχοποιία, λόγω του ότι δεν αλλοιώνεται η όψη της λιθοδομής και του σχετικά χαμηλού κόστους. Επιτυγχάνεται η μερική αντικατάσταση του συνδετικού κονιάματος δόμησης και η συνάφειά του με τα  λιθοσώματα. Συνιστάται για λιθοδομές πάχους < 40 cm που παρουσιάζουν ρωγμές μέχρι 10 mm. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στη σύσταση - σύνθεση του νέου κονιάματος. Βιβλιογραφία, τεχνικές εκθέσεις και διεθνείς προδιαγραφές τείνουν στην χρήση κονιαμάτων με χαμηλό ποσοστό τσιμέντου και κύρια συστατικά μίγματα φυσικής υδραυλικής άσβεστου NHL, υδράσβεστου ή υδράσβεστου και ποζολάνης.

Συρραφή ρωγμών: Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ρωγμών είτε μεγαλύτερου πλάτους (> 10 mm), είτε μεγάλου μήκους, είτε που προκαλούν ασυνέχειες στην λιθοδομή. Οι εργασίες έχουν σκοπό το ''ράψιμο'' της ρωγμής με χρήση λίθινων κλειδιών συρραφής (διατηρείται η όψη της λιθοδομής) και/ή κονία σταθερού όγκου ή χρήση ελασμάτων από ανοξείδωτο χάλυβα.

Λιθοσυρραφή αποκολλημένων τοίχων: Πρόκειται για μέθοδο κατά την  οποία τοποθετούνται ευμεγέθη, υγιή λιθοσώματα και κονία σταθερού όγκου σε θέσεις - γωνίες αποκόλλησης διασταυρούμενων τοιχοποιιών ή μερικής κατάρρευσης γωνιακών τοίχων μεταξύ τους.

Καθαίρεση και ανακατασκευή (τοπική): Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε κατεστραμμένο τμήμα λιθοδομής, το οποίο παρουσιάζει τοπική διόγκωση στη μια ή και στις δύο παρειές. Επίσης εφαρμόζεται και στις περιπτώσεις κατάρρευσης γωνιών στο πάνω ή στο κάτω μέρος του τοίχου.

Εφαρμογή ενεμάτων: Η τεχνική αυτή έρχεται να καλύψει το κενό που αφήνει η επέμβαση με βαθύ αρμολόγημα. Συνεπώς εφαρμογή ενεμάτων έχουμε σε λιθοδομές που παρουσιάζουν ρωγμές μέχρι 10 mm ανεξαρτήτου πάχους. Οδηγεί σε αποκατάσταση της συνέχειας, της αντοχής και της συνοχής της τοιχοποιίας - λιθοδομής διατηρώντας την όψη της. Απαιτεί κατάλληλο σχεδιασμό της σύνθεσης του ενέματος και μεγάλη προσοχή στην ορθή εκτέλεση των εργασιών εισπίεσης του.

Ομογενοποίηση μάζας: Πρόκειται ουσιαστικά για την συνέχεια της εφαρμογής των ενεμάτων με στόχο την ολική πλήρωση των κενών μάζας στο εσωτερικό της λιθοδομής και όχι μόνο για την πλήρωση ενδεχόμενων ρωγμών. Παρά το υψηλότερο κόστος, πρόκειται για μια τεχνική ιδιαίτερα αποδοτική στην περίπτωση αργολιθοδομών με μεγάλο ποσοστό κονιάματος χαμηλής ποιότητας, καθώς και στην περίπτωση τρίστρωτων τοιχοποιιών. Είναι πάντως δυνατόν να εφαρμόζεται σε επιλεγμένες περιοχές, κρίσιμες για τη συμπεριφορά της κατασκευής (π.χ. στις περιοχές με μεγάλες βλάβες, στις γωνίες των κτιρίων κ.λ.π.).

Επισκευή ή κατασκευή υπερθύρων, διαζωμάτων, ενισχυμένων ζωνών: Πρόκειται για μία σειρά εφαρμογών. Εφαρμόζονται κυρίως σε περιοχές ανοιγμάτων, πατωμάτων, στεγών και γενικά σε στάθμες όπου επισημαίνονται έντονες βλάβες και καταπονήσεις. Προϋποθέτει εκτενείς εργασίες οι οποίες θα πρέπει να εκτελούνται με σχολαστικότητα και προσοχή.

Οπλισμένο επίχρισμα: Η τεχνική αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με τις τεχνικές επισκευής υπό την προϋπόθεση ότι δεν είναι απαιτητή η διατήρηση της όψης της λιθοδομής. Εχει ως στόχο την αύξηση της διατμητικής και καμπτικής αντοχής της τοιχοποιίας. Μπορεί να εφαρμοστεί μονόπλευρα σε συνδυασμό με κατάλληλες φωλιές στην τοιχοποιία για την αποτελεσματική αγκύρωση ή αμφίπλευρα με κατάλληλες διαμπερείς συνδέσεις. Ο βαθμός αποτελεσματικότητας της μεθόδου εξαρτάται από το πάχος και την καλή αγκύρωση του επιχρίσματος στην τοιχοποιία. Μειονέκτημα της τεχνικής αυτής αποτελεί η πιθανότητα συγκέντρωσης και εγκλωβισμού υγρασίας στη διεπιφάνεια μεταξύ τοίχου και επιχρίσματος με αποτέλεσμα τη σταδιακή αποδιοργάνωση του υφιστάμενου κονιάματος και τη μείωση της αντοχής του τοίχου. Στην περίπτωση της εφαρμογής της τεχνικής αυτής συνιστάται να λαμβάνεται πρόνοια για την απομάκρυνση της υγρασίας.

Μανδύες: Επέμβαση η οποία χρησιμοποιείται σε απαιτητικές περιπτώσεις μεγάλου ποσοστού αποδιοργανωμένων λιθοδομών όπου προηγούμενες τεχνικές δεν επαρκούν, αλλά σε συνδιασμό με αυτές. Μπορούν να κατασκευαστούν διάφοροι τύποι μανδυών και η επιλογή είναι αποτέλεσμα στατικής μελέτης. Διακρίνονται σε μονόπλευρους και αμφίπλευρους (προτιμούνται έναντι των μονόπλευρων), ισχυρά και ελαφρά οπλισμένους, μανδύες οπλισμένων κονιαμάτων δομικής ενίσχυσης και οπλισμένοι μανδύες με εκτοξευόμενο ή έγχυτο σκυρόδεμα. Πρόκειται λοιπόν για εκτεταμένες επεμβάσεις υψηλότερου κόστους οι οποίες προκαλούν αλλοίωση των όψεων της λιθοδομής, δύσκολα αναστρέψιμες ενώ επαυξάνουν, σημαντικά ανάλογα με το είδος, τη θλιπτική, εφελκυστική και διατμητική αντοχή της τοιχοποιίας.

Ελκυστήρες & τένοντες: Οι ελκυστήρες έρχονται να συμπληρώσουν τη μέθοδο της λιθοσυρραφής αποκολλημένων τοίχων (διασταυρούμενες τοιχοποιίες) με χρήση ανοξείδωτων ελασμάτων χάλυβα. Τένοντες χρησιμοποιούνται συνήθως για την περιμετρική περίσφιξη τοιχοποιιών. Πρόκειται για εύκολα αναστρέψιμες επεμβάσεις που εφαρμόζονται σε συνδιασμό με άλλες.

Αβαθής υποθεμελίωση: Πρόκειται για την συνηθέστερη επέμβαση ενίσχυσης θεμελίωσης. Προκαλείται, με διάφορες μεθόδους, αμφίπλευρα (μανδύες, στοιχεία Ο.Σ., ντουλάπια) ή μονόπλευρα (περιμετρική δοκός, χαλινοί Ο.Σ.), αύξηση της επιφάνειας του θεμελίου. Προκειμένου να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη μέθοδος θα πρέπει να υπάρχει απουσία σημαντικών εδαφικών προβλημάτων.

Σε περίπτωση ύπαρξης εδαφικών προβλημάτων καταφεύγουμε σε επεμβάσεις όπως Βαθιά υποθεμελίωση με τη μέθοδο των μικροπασσάλων & Βελτίωση και Ενίσχυση εδάφους με ενέματα.